خبرگزاری مرکز توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر – دکتر جواد سلیمیان، مدیر مرکز توسعه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر، در گفت‌وگویی اختصاصی به بررسی چالش‌های فعلی توسعه انرژی‌های پاک در کشور و راهکارهای عبور از بحران ناترازی برق پرداخت.

وی با اشاره به وضعیت فعلی سرمایه‌گذاری در مزارع خورشیدی تصریح کرد: «یکی از موانع اصلی توسعه این مزارع، لزوم تأمین سرمایه کلان و متمرکز است که طبیعتاً نیازمند بسترهای حمایتی قوی و کاهش ریسک‌های اقتصادی برای سرمایه‌گذاران است. از طرف دیگر، نوسانات تولید برق ناشی از تغییرات شرایط جوی در این مزارع، ضرورت تنوع‌بخشی در منابع انرژی پاک را بیشتر می‌کند.»

دکتر سلیمیان همچنین با اشاره به طرح خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خورشیدی خانگی افزود: «با وجود اینکه این طرح ظرفیت‌های قابل توجهی دارد و نرخ خرید تضمینی نیز امسال به بیش از ۳۸۰۰ تومان برای نیروگاه‌های زیر ۲۰ کیلووات رسیده، اما هنوز شاهد استقبال گسترده مردم نیستیم. یکی از دلایل، رشد نرخ خرید با شیبی هم‌راستا با تورم عمومی است که انگیزه سرمایه‌گذاری بلندمدت را کاهش می‌دهد. تجربه مردم از طرح‌هایی نظیر خرید تضمینی گندم و دغدغه‌هایی مانند کسری بودجه دولت نیز در این بی‌اعتمادی بی‌تأثیر نبوده‌اند.»

مدل پیشنهادی «برق دولتی-بورسی»؛ تلفیق عدالت انرژی و بازار آزاد

مدیر مرکز توسعه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر با بیان یک راهکار نوین تحت عنوان مدل برق دولتی-بورسی گفت: «بر اساس این مدل، دولت همچنان مصرف تا سطح الگوی مشخص را با یارانه‌های انرژی حمایت می‌کند؛ اما مصرف مازاد، به بازار برق منتقل می‌شود تا از طریق عرضه برق توسط تولیدکنندگان خانگی یا مزارع خورشیدی، به دست مصرف‌کنندگان پرمصرف مانند صنایع یا خانوارهای دهک‌های بالا برسد.»

وی افزود: «بر اساس آمار شرکت توانیر، بیش از ۷۵ درصد مشترکان خانگی کمتر از الگو مصرف دارند. بنابراین می‌توان همچنان عدالت انرژی را حفظ کرد، و در عین حال، با ایجاد بازار شفاف، سرمایه‌های خرد مردمی را به سمت تولید برق سوق داد.»

جذابیت اقتصادی سرمایه‌گذاری خانگی در برق خورشیدی

دکتر سلیمیان با اشاره به ظرفیت بالای موجود در منازل مسکونی کشور گفت: «اگر تنها ۳ میلیون از ۳۰ میلیون خانه موجود، هرکدام ۸ کیلووات پنل خورشیدی نصب کنند، حدود ۲۱ گیگاوات ظرفیت تولید جدید ایجاد خواهد شد که می‌تواند کمبود فعلی برق کشور را به‌طور کامل جبران کند.»

وی تاکید کرد: «با در نظر گرفتن قیمت فعلی برق در بورس انرژی (میانگین حدود ۵ هزار تومان) و پیش‌بینی افزایش این نرخ در تابستان تا حدود ۸ هزار تومان، درآمد ماهانه این نیروگاه‌ها بین ۷ تا ۱۰ میلیون تومان برآورد می‌شود که از سود بانکی هم بیشتر و کاملاً نقد است. در نتیجه سرمایه‌گذاری در بازه زمانی کمتر از سه سال بازخواهد گشت، در حالی که عمر مفید پنل‌ها حدود ۲۵ سال است.»

آثار پنهان اما مؤثر

دکتر سلیمیان در پایان تأکید کرد: «اجرای چنین طرحی نه‌تنها به تقویت عدالت در توزیع یارانه انرژی و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند، بلکه منجر به کاهش مصرف غیرضروری، توسعه ظرفیت تجدیدپذیر، و حتی صادرات برق خواهد شد. کشور ما از لحاظ تابش خورشیدی یکی از مناسب‌ترین مناطق جهان است، و استفاده از این ظرفیت عظیم می‌تواند به استحکام شبکه و ارتقاء تاب‌آوری زیرساخت‌های برق کشور کمک شایانی کند.»